หลักการทำงานของเฟืองท้าย
เมื่อเพลากลางหมุนไป เฟืองเดือยหมูจะไปขับให้เฟืองบายศรี หมุนไปด้วย
แต่การถ่ายทอดการหมุนจากเฟืองเดือยหมูมายังเฟืองบายศรีจะอยู่ใน
ลักษณะตั้งฉากกัน เฟืองบายศรีนี้จะถููกยึดติดกับเรือนเฟืองดอกจอก
เมื่อเฟืองบายศรีหมุนไป เรือนเฟืองดอกจอกก็จะหมุนไปพร้อม ๆ กับ
เฟืองบายศรีด้วยความเร็วรอบเท่า ๆ กัน ภายในเรือนเฟืองดอกจอก
จะมีแกนดอกจอกยึดติดอยู่ในลักษณะขวางกับเรือนเฟืองดอกจอก
เฟืองดอกจอกจะสวมอยู่ในแกนดอกจอกและสามารถหมุนได้คล่อง
เมื่อเรือนเฟืองดอกจอกหมุนไป แกนดอกจอกก็จะหมุนไปด้วยในระนาบ
ตามความยาวของมัน แต่เฟืองดอกจอกอาจหมุนหรือไม่หมุนก็ได้
เมื่อเวลาขับรถไปทางตรง เฟืองเดือยหมูจะไปขับให้เฟืองบายศรีหมุนไป
และทำให้เรือนเฟืองดอกจอกและชิ้นส่วนที่ยึดติดกับเรือนเฟืองดอกจอก
หมุนตามลักษณะดังกล่าวข้างบน แต่ในกรณีนี้เฟืองดอกจอกจะไม่หมุน
เนื่องจากล้อรถทั้งสองด้านหมุนไปด้วยอัตราความเร็วเท่า ๆ กัน จึงเกิด
แรงต้านการหมุนเท่ากัน เฟืองดอกจอกจะรับแรงจากเฟืองข้างทั้งสอง
เท่ากัน จึงไม่เกิดการหมุน เมื่อเฟืองดอกจอกไม่หมุน จึงทำให้เฟืองข้าง
และเพลาข้างหมุนไปด้วยความเร็วเท่า ๆ กันทั้งสองด้าน
ล้อรถทางด้านในจะเกิดแรงต้านทานการหมุนมากกว่าล้อรถทางด้านนอก
ดังนั้นแรงที่กระทำกับเฟืองดอกจอกเนื่องจากเฟือข้างจะไม่อยู่ในสมดุล
ทำให้เฟืองดอกจอกเกิดการหมุนไป ผลจากการที่เฟืองดอกจอกหมุนไป
จะทำให้เฟืองข้างทั้งสองหมุนด้วยความเร็วไม่เท่ากัน กล่าวคือ เฟืองข้าง
ที่ต่อไปยังล้อทางด้านนอกจะหมุนเร็วกว่าเฟืองข้าง ที่ต่อไปยังล้อทาง
ด้านใน ล้อทางด้านนอกก็จะหมุนไปด้วยอัตราความเร็วรอบมากกว่า
ล้อทางด้านในด้วย ดังนั้นล้อทางด้านนอก จึงเคลื่อนที่ไปได้เป็นระยะ
ทางมากกว่าล้อทางด้านใน
การที่ล้อด้านใดด้านหนึ่งติดหล่มหรือหมุนฟรี ล้อด้านนั้นจะมีแรงต้านทาน
หรือความฝืดน้อยกว่าล้ออีกด้านหนึ่ง เป็นผลให้เฟืองดอกจอกทั้ง 2 ตัว
หมุนรอบตัวเอง และหมุนไปพร้อมกับเรือนเฟืองดอกจอก เพื่อแบ่งกำลัง
ไปขับเฟืองข้างล้อด้านที่ติดหล่มหรือล้อที่หมุนฟรีให้เร็วกว่าเฟืองข้าง
อีกด้านหนึ่ง
